Δρόσος
Η δρόσος είναι το φυσικό φαινόμενο κατά το οποίο οι υπάρχοντες υδρατμοί στην ατμόσφαιρα πλησίον του εδάφους συμπυκνώνονται σε μεγάλες σταγόνες νερού που καλύπτουν κάθε αντικείμενο. Έτσι κατά μεν την διαδικασία δημιουργίας χαρακτηρίζεται Μετεωρολογικό φαινόμενο κατά δε στο χώρο που συμβαίνει “ατμοσφαιρικό φαινόμενο”.
Ευνοϊκές συνθήκες σχηματισμού
Η ατμοσφαιρική υγρασία συμπυκνώνεται σε σταγόνες νερού όταν η ατμοσφαιρική θερμοκρασία φθάσει στο σημείο δρόσου (βλ. παρακάτω), καθώς τότε ο ρυθμός εξάτμισης του νερού είναι χαμηλότερος από το ρυθμό συμπύκνωσης.
´Ιδιαίτερα τις ξάστερες νύκτες, η Γη ακτινοβολεί περισσότερη θερμότητα από αυτή που λαμβάνει, καθώς τα συννέφα δρουν ως ανακλαστές ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα να ψύχεται η επιφάνειά της. Η τροπόσφαιρα, το κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, αρχίζει να ψύχεται μέσω της μεταφοράς θερμότητας προς την επιφάνεια της Γης, και οι υδρατμοί που υπάρχουν σ’αυτήν, λόγω της απώλειας θερμοτήτας, συμπυκνώνονται και σχηματίζουν υδροσταγόνες. Τις νύκτες που δημιουργείται δρόσος, συνήθως υπάρχει και άπνοια, καθώς ο νυκτερινός άνεμος μεταφέρει θερμές αέριες μάζες από μεγαλύτερα ύψη, κοντά στην επιφάνεια.
Συνήθη μέρη σχηματισμού της δρόσου, είναι σώματα που δεν ακουμπάνε στην επιφάνεια της Γης. Τα βαθύτερα στρώματα του φλοιού της Γης είναι κατά τη διάρκεια της νύχτας, πιο θερμά από την επιφάνεια, και μεταφέρουν θερμότητα προς αυτήν. Η χαμηλή θερμική αγωγιμότητα της ατμόσφαιρας, αποτρέπει την περαιτέρω μεταφορά θερμότητας από την επιφάνεια προς τα σώματα που δεν ακουμπάνε στο έδαφος ή σε άλλα σώματα υψηλής θερμικής αγωγιμότητας.
Το φαινόμενο παρατηρείται και στην εξωτερική επιφάνεια ενός ποτηρίου παγωμένου νερού το καλοκαίρι, ή σε έναν, θολωμένο από τη χρήση ζεστού νερού, καθρέφτη μπάνιου, πάνω στον οποίο θα σχηματίστουν σταγόνες νερού.
Διάκριση δρόσου
Γεγονός είναι ότι τελικά η δημιουργία της δρόσου εξαρτάται κυρίως από την υφιστάμενη διάχυση υδρατμών μέσα στον αέρα (στην ατμόσφαιρα). Εξετάζοντας όμως αυτή τη διάχυση παρατηρείται, ειδικά πάνω από βλάστηση, δύο δυνατές περιπτώσεις δημιουργίας: είτε με καθοδική κίνηση των υδρατμών, είτε με ανοδική κίνηση. Αυτό καθιστά έτσι αντιληπτό ότι τελικά υφίστανται δύο είδη δρόσου ανάλογα της κίνησης των υδρατμών, οι οποίες και είναι:.
- H καθοδική δρόσος που λέγεται αυτή που προκαλείται με καθοδική κίνηση υδρατμών και που εμφανίζεται στη πάνω επιφάνεια των φύλλων, η οποία και φέρεται στην αγγλική ορολογία ως “dewfall” και
- H ανοδική δρόσος που λέγεται αυτή που δημιουργείται με ανοδική κίνηση υδρατμών από κάτω προς τα επάνω και που εμφανίζεται στη κάτω επιφάνεια των φύλλων των λουλουδιών, η οποία και φέρεται στην αγγλική ορολογία ως “distillation” (=απόσταξη).
Σημείο δρόσου
Σημείο δρόσου ή Σημείο υγροποίησης ή σημείο κόρου ατμόσφαιρας χαρακτηρίζεται το σημείο εκείνο της θερμοκρασίας που όταν οι υδρατμοί ψυχθούν δημιουργούν το φαινόμενο της δρόσου, δηλαδή τις σταγόνες δρόσου. Στη θερμοκρασία αυτή εξυπακούεται πως ο αέρας είναι κορεσμένος και δεν μπορεί να συγκρατήσει άλλους υδρατμούς με αποτέλεσμα η σχετική υγρασία να είναι 100%.
Σημειώνεται όμως ότι η θερμοκρασία κορεσμού της ατμόσφαιρας ή του “σημείου δρόσου” μπορεί να είναι οποιαδήποτε θερμοκρασία, πάνω από το 0°C.
Η θερμοκρασία αυτή εξαρτάται και μόνο από την ποσότητα των υδρατμών που περιέχει 1 κυβικό μέτρο αέρος, συνεπώς εξαρτάται από την απόλυτη υγρασία.
Η θερμοκρασία του σημείου δρόσου αποτελεί σπουδαίο μετεωρολογικό στοιχείο για ένα τόπο και γι΄ αυτό πάντοτε αναφέρεται στους μετεωρολογικούς χάρτες με τα σύμβολα D.P. από τα αρχικά του αγγλικού όρου Dew Point (=Δρόσου Σημείο).
Παρατηρήσεις
- Γενικά η δρόσος χαρακτηρίζεται ως ένα από τα ευεργετικότερα μετεωρολογικά φαινόμενα, ειδικά στις καλλιέργειες, και όχι μόνο. Ιδιαίτερα στις περιοχές με λιγοστές βροχοπτώσεις όπως είναι τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, ιδίως οι Κυκλάδες η αξία της είναι ιδιαίτερα αντιληπτή. Αν έλλειπε η δρόσος όλα θα ήταν κατάξερα και καμιά καλλιέργεια δεν θα ευδοκιμούσε. Ακόμα λόγω αυτής της ευεργετικής παρουσίας της εξηγείται η παρουσία θαμνώδους βλάστησης σε παράκτιες ερήμους όπως του Περού, της Μαυριτανίας κ.α. Ανεξάρτητα όμως αυτών σημειώνεται ότι η παρουσία της δρόσου ευνοεί επίσης την ανάπτυξη μυκήτων ιδιαίτερα επικίνδυνων στα φυτά.
- Αν η θερμοκρασία συμπύκνωσης των υδρατμών είναι κάτω από το 0°C τότε δημιουργείται ένα άλλο φαινόμενο που λέγεται πάχνη ή παγετός.